Autorijden met zuurstof

Onlangs was er een interview op televisie, waarbij het mij opviel dat een meneer auto aan het rijden was met medicinale zuurstof in. Maar mag dat eigenlijk wel? Je leest het in deze blog van Zuster-055!

Zuurstof

Bij alles wat wij doen gebruiken we energie, zelfs als we slapen. Ons lichaam maakt energie door voedsel te verbranden en daarvoor is zuurstof nodig. Door adem te halen krijgen we normaal gesproken voldoende zuurstof binnen. Maar als de longen niet goed functioneren door ziekte, kan extra zuurstof nodig zijn. Tijdens het inademen komt er zuurstof in onze longen, waar het wordt opgenomen in het bloed. Het bloed brengt de zuurstof naar alle delen van ons lichaam. Het duurt maar zeven seconden voordat de zuurstof uit de lucht in je hersenen of kleine teen is. De zuurstofarme en kooldioxiderijke lucht (koolzuur) ademen we weer uit.

Zuurstoftekort

De hoeveelheid zuurstof in het bloed heet de saturatie. Bij gezonde mensen zit de zuurstofsaturatie tussen 95 % en 99 %. Door een longziekte kan dit dalen
naar minder dan 90 %. Dat maakt je benauwd en moe en na verloop van tijd ontstaat er zuurstofgebrek in organen als het hart en de hersenen. Ook kun je hiervan in de war raken. Als de zuurstofsaturatie steeds te
laag is, is daarom extra zuurstof nodig om schade te voorkomen. Een longarts kan na een aantal metingen vaststellen of dit nodig is.

Zuurstoftherapie

Zuurstof kan op verschillende manieren worden toegediend. Je kunt zuurstof via de neus en/of mond of direct via de luchtpijp (trachea) toedienen. Je dient zuurstof via de neus en/of mond toe met: een zuurstofbril, een zuurstofkatheter of een neus-mondmasker. Er zijn verschillende soorten neus-mondmaskers: het ‘gewone’ zuurstofmasker, het venturimasker en het non-rebreathingmasker.  Je dient zuurstof via de trachea toe met een tracheotomiemasker of een speciale op de tracheacanule te plaatsen zuurstofconnector.

De hoeveelheid zuurstof die de zorgvrager binnenkrijgt is afhankelijk van:

• Het aantal liters zuurstof dat toegediend wordt.
• Het ademhalingspatroon van de zorgvrager.
• Het zuurstofreservoir of de dode ruimte. Dit is o.a. de mond- en keelholte van de zorgvrager en de inhoud van het zuurstofmasker. Hier vindt geen zuurstofopname plaats.

Zuurstofapparatuur

Zuurstoftherapie kun je geven via een centraal zuurstofsysteem en via een (decentraal) zuurstofapparaat. Wanneer er geen centrale zuurstofvoorziening is, kan zuurstof toegediend worden via een cilinder met zuurstof in gasvorm of vloeibare zuurstof, of via een zuurstofconcentrator of een tank vloeibare zuurstof. Deze zuurstof wordt in alle gevallen in gasvorm toegediend via een zuurstoftoevoerslang. Dat is de slang tussen het zuurstofapparaat en de zuurstofkatheter, -bril of -masker bij de zorgvrager. Daarnaast kan op verschillende manieren zuurstof worden toegediend: continu, alleen op een inademing van de zorgvrager of een combinatie van beide.  Wanneer je voor welke apparatuur kiest wordt besproken met de zorgvrager en de longarts.

De zuurstofconcentrator

Een zuurstofconcentrator is een elektrisch apparaat dat uit de omgevingslucht zuurstof haalt. De ruimte waarin de concentrator wordt gebruikt moet dus goed geventileerd worden. Er zijn concentrators voor continutoediening, voor ‘on demand’-toediening en beide. Er zijn meerdere soorten:

• Een vaste (stationaire) concentrator, ongeveer zo groot als een nachtkastje.
• Een lichtere concentrator, die in een rugzak meegedragen kan worden.
• Een zelfvulsysteem met twee lichtgewichtcilinders. De ene cilinder wordt met behulp van de concentrator gevuld. De zorgvrager heeft de andere, al gevulde, cilinder in gebruik.

Zuurstofcilinder

Brand gevaar!

Het gebruiken van medicinale zuurstof kan brandgevaar met zich mee brengen.  Hieronder enkele tips:

• Bij de levering van de zuurstof wordt een sticker geleverd. Gebruik die om de brandweer te laten weten dat je zuurstof thuis hebt.
• Zet een zuurstofcilinder stevig neer zodat die niet kan omvallen. Gebruik een riem of touw om de cilinder aan een vast punt te maken. Je kunt een transportwagentje gebruiken als de cilinder aan het wagentje is bevestigd.
• Zet een zuurstofcilinder niet in de buurt van een kachel, open haard, kooktoestel, geiser, of straalkachel.
• Ventileer regelmatig de ruimte waar zuurstof wordt gebruikt.
• In de ruimten waar zuurstof wordt gebruikt mag geen open vuur aanwezig zijn.
• Roken is niet toegestaan in de ruimte waar zuurstof wordt gebruikt.
• Zet een lekkende fles, die niet te dichten is buiten en waarschuw de leverancier.

Mag je autorijden met medicinale zuurstof in?

Je zou toch denken van niet he? Maar wist je dat….

Het is toegestaan!

Je mag autorijden met zuurstof, mits je arts vindt dat je gezond genoeg en instaat bent om auto te rijden. Daarbij is het wel belangrijk dat de zuurstofcilinder veilig staat, niet om kan vallen en niet in de auto achtergelaten wordt. Zorg er dus voor dat wanneer je de auto verlaat je ook de zuurstof meeneemt. Met name bij hoge temperaturen buiten, kan de zuurstoffles voor ontploffingsgevaar zorgen. 

Referenties

• Van Meerhaeghe, A. (2017). Werkzaamheid van langdurige zuurstoftherapie bij patiënten met stabiel COPD en matige hypoxemie? Minerva, 16(7), 172-175.
• Website Medisch Contact: Langdurig zuurstof bij matige hypoxemie door COPD niet zinvol.
• Kampelmacher, M.J., Rooyackers, J.M., & Lammers, J.-W.J. (2001). CBO-richtlijn ‘Zuurstofbehandeling thuis’. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 145, 1975-80.
• Longfonds