Blaas- en katheterspoelen 

Welkom bij Zuster-055! Wij zijn een kenniscentrum dat zich richt op het bevoegd en bekwaam maken van zorgverleners. Daarnaast nemen wij jou als zorgverlener graag mee in onze kennis rondom voorbehouden en risicovolle handelingen. Alleen samen kunnen wij de deskundigheid in de zorg tot een hoge niveau krijgen.

Gemiddeld geven wij per week vier cursussen verpleegtechnische vaardigheden. Één van de onderwerpen die bij deze cursus hoort is blaas-en katheterspoelen. Een onderwerp dat enorm leeft onder jullie als zorgverleners. Want wanneer wij vragen of je altijd blaas of katheterspoelen is meestal het antwoord ‘Blaasspoelen, toch??’.

Een katheter

Laten wij beginnen bij het begin. Blaaskatheterisatie. Bij een urethrale blaaskatheterisatie wordt er een flexibele buis (de blaaskatheter) via de urethra (plasbuis) in de blaas gebracht. Hierdoor kan de urine aflopen of kunnen stoffen in de blaas worden gebracht (blaasspoeling). Deze katheterisatie kan op twee manieren worden toegepast.

1. Intermitterend: Meerdere keren per dag éénmalig katheteriseren
2. Via een verblijfskatheter. Een katheter die voor een langere tijd in de blaas blijft zitten.

Indicaties 

Je hebt verschillende redenen (indicaties) om een urethrale blaaskatheter te plaatsen:

• Bij een retentie. De blaas kan dan niet meer vanzelf zichzelf ledigen.
• Bij precieze monitoring van urine-output. Zo kan je goed in de gaten houden hoeveel iemand daadwerkelijk uitplast.
• Bij operaties.
• In de laatste levensfase om de zorgvrager comfort te bieden.
• Om blaas-of katheter te spoelen.

Blaas- of katheterspoelen

Als je een urethrale blaaskatheter hebt, dan kan het natuurlijk wel eens voorkomen dat je problemen met de katheter krijgt. Zo kan hij verstopt raken, er plots vanzelf uitgaan enzovoort.

Meestal wordt gezegd dat wij bij een verstopte katheter gaan blaasspoelen, maar is dit eigenlijk wel zo? Het antwoord is nee. Je hebt zowel blaas als katheterspoelen. Al zullen ze veel op elkaar lijken, beide hebben een ander doel.

Blaasspoelen

Bij het spoelen van de blaas heeft het als doel: medicijnen aan te brengen aan de blaaswand of bloedstolsels en bezinksel uit de blaas te verwijderen. Dit gebeurt meestal met een ruime hoeveelheid vloeistof. Je kan hierbij denken aan: antibiotica, cytostatica, enzovoorts.

Katheterpoelen

Wanneer een zorgvrager snel een verstopte katheter heeft, gaan wij katheterspoelen. Hier hier heeft het als doel de katheter doorgankelijk te houden. Het is zeer zinvol bij zorgvragers die snel een verstopte blaaskatheter hebben. Er zijn hier verschillende spoelvloeistoffen voor. Vloeistoffen die gebruikt worden bij een verstopte katheter zijn: NACL, Solutio R, Suby G enzovoorts.

Conclusie

Als je dit zo leest, dan kan je eigenlijk wel de conclusie zelf trekken dat wij vaker katheterspoelen dan blaasspoelen. Toch schrijft een arts vaak uit ontwetendheid nog steeds blaasspoelen voor. Vraag daarom altijd na wat het doel van de behandeling is en of je daar wel de juiste middelen voor hebt.

Aandachtspunten 

Er zijn een paar aandachtspunten die wij zeker niet zomaar mogen vergeten.

1. Ga nooit standaard blaas-of katheterspoelen, maar doe dit alleen als het echt noodzakelijk is. twee keer per dag zeven dagen per week spoelen heeft dus geen zin. Door elke keer te spoelen maak je continu een openverbinding met de katheter. Dit heeft als groot risico blaasinfecties. Daarnaast kan je een blaas ook heel week maken als je zonder doel gaat spoelen.
2. Breng de vloeistof altijd op lichaamstemperatuur in om spasmen van de blaas te voorkomen. Ga niet zomaar vloeistof opwarmen, want dan kan de samenstelling van het medicijn veranderen.
3. Volg altijd het protocol van de organisatie. Bijna altijd is dit VILANS.  Daarnaast is het belangrijk dat je goed de beschrijving van de fabrikant leest.

En tot slot: Rapporteer nooit ‘Gespoeld. de vloeistof kwam mooi helder terug’.  Wanneer namelijk de vloeistof helder terug is gekomen betekent dat, dat het juist niks heeft gedaan. Ons doel is bijna altijd dat bloedstolsels, gruis of bezinksels loskomt. Dan moet het juist in je flesje of zakje zijn teruggekomen.

Referenties

• Verenso (2011). Richtlijn Blaaskatheters, langdurige blaaskatheterisatie bij patiënten met complexe multimorbiditeit. 
• Geng, V., Cobussen-Boekhorst, H., Farrell, J., & e.a. (2013). Urethrale en suprapubische verblijfskatheters bij volwassenen. V&VN & EAUN.