Ventileren die handel 

Zuurstofbehandeling

Iets wat in deze tijd niet meer weg te denken is in de zorgsector is zuurstofbehandeling. De zuurstofconcentrator is niet meer aan te slepen. Maar wat weten wij nou als zorgverlener eigenlijk van zuurstofbehandeling en hoe belangrijk is die zuurstofconcentrator? Je leest het in deze blog van Zuster-055!

Indicaties voor zuurstofbehandeling

Je kunt verschillende redenen bedenken om zuurstofbehandeling toe te passen. Enkele redenen zijn:

• Bij onvoldoende werking van de longen. Bijvoorbeeld bij ASTMA, COPD of een longontsteking.
• Bij onvoldoende zuurstoftransport door het bloed. Bijvoorbeeld bij hartfalen.
• Als iemand chronisch zuurstoftekort heeft, ook in rust. Bijvoorbeeld bij COPD.
• Ter verlichting van benauwdheidsklachten. Denk aan corona, zorgvragers in de laatste levensfase.

Zuurstoftekort 

Het hebben van zuurstoftekort kan heel vervelend zijn. Daarom is het belangrijk dat jij als zorgverlener er optijd achter komt dat jouw zorgvrager zuurstoftekort heeft. Je kan zuurstoftekort herkennen aan:

• Kortademigheid. Dit vooral bij rust.
• Sufheid
• Vergeetachtigheid
• Verwardheid
• Krachteloos voelen
• Blauwe huidskleur, met name de lippen en vingers
• Hoge pols en een versnelde ademhaling
• Angst, omdat zorgvragers het idee krijgen dat ze geen lucht meer binnenkrijgen en gaan stikken.

Het toedienen van zuurstof

Het toedienen van zuurstof gaat altijd in opdracht van een arts. Hij bepaald hoeveel zuurstof iemand krijgt en voor hoelang. Je kunt zuurstofbehandeling op twee manieren toepassen.

1. Intermitterend. Dit is met tussenpozen
2. Continu. Dit is altijd.

Daarnaast spreek je over langdurige zuurstofbehandeling en kortdurende zuurstofbehandeling.

Kies de juiste apparatuur

Zuurstofbehandeling kan gegeven worden via een centraal zuurstofsysteem en via een zuurstofapparaat. Wanneer er geen centrale zuurstofvoorziening is, kan zuurstof toegediend worden via een cilinder met zuurstof in gasvorm. Daarnaast bestaat er ook vloeibare zuurstof of zuurstofconcentrator. In deze blog gaan wij verder op de zuurstofconcentrator in.

Zuurstofmaterialen

In alle gevallen is het zo dat zuurstof in gasvorm toegediend wordt via een zuurstoftoevoerslang. Dat is de slang tussen het zuurstofapparaat en de zuurstofkatheter, -bril of -masker bij jouw zorgvrager.

Zuurstofconcentrator – Ventileren die handel 

Een zuurstofconcentrator is een apparaat dat uit de omgevingslucht zuurstof haalt. Een concentrator heeft dus lucht nodig om zuurstof te kunnen produceren. De ruimte waarin de concentrator wordt gebruikt moet dus goed geventileerd worden. Staat bij jouw zorgvrager de zuurstofconcentrator in de woonkamer met de ramen en deuren dicht of misschien wel in de badkamer vanwege het geluid, dan zal de zuurstofconcentrator weinig doen.

Je hebt concentrators voor continutoediening, voor ‘on demand’-toediening en beide. Daarnaast heb je meerdere soorten:

• Een vaste (stationaire) concentrator, ongeveer zo groot als een nachtkastje
• Een lichtere concentrator, die in een rugzak meegedragen kan worden
• Een zelfvulsysteem met twee lichtgewichtcilinders. De ene cilinder wordt met behulp van de concentrator gevuld. De zorgvrager heeft de andere, al gevulde, cilinder in gebruik.

Aandachtspunten 

• Zorg altijd voor een noodsysteem. Denk hierbij aan een zuurstofcilinder met vloeibare zuurstof. Dit is nodig voor als bijvoorbeeld de stroom dreigt uit te vallen.
• Plaats de zuurstofconcentrator op een matje als het geluid vervelend is.
• Plaats de zuurstofconcentrator alleen in overleg met de leverancier in een andere ruimte dan de ruimte waar de zorgvrager zich bevindt.
• Plaats de zuurstofconcentrator in een stofvrije omgeving. Ook niet in een vochtige ruimte. Anders heeft het ventileren geen zin.
• Zorg dat de onderkant van de zuurstofconcentrator vrijstaat, zodat ventilatieopeningen vrijblijven.
• Vervang of reinig de filters volgens de gebruiksinstructie van de fabrikant. Vergeet daarbij niet af en toe de filters te stofzuigen.

Complicaties

Het gebruik van zuurstof gaat niet zonder complicaties gepaard. Het vergt een goede instelling en voorkomt zo vele bijwerkingen. De pure zuurstof uit de toedieningsvorm wordt tijdens het inademen vermengd met de buitenlucht die je inademt. Het mengsel dat in de longen terechtkomt bevat maar een paar procent méér zuurstof. Zuurstof is niet verslavend, maar als je te weinig of te veel zuurstof gebruikt, kan dit ernstige gevolgen hebben zoals kortademigheid, sufheid en bewusteloosheid. Het aantal liter zuurstof per minuut mag dus alleen verhoogd of verlaagd worden op advies van de arts. Daarnaast is toegediende zuurstof extreem droog en kan gemakkelijk aanleiding geven tot uitdroging en irritatie van de slijmvliezen van de luchtwegen.

Referenties

• Van Meerhaeghe, A. (2017). Werkzaamheid van langdurige zuurstoftherapie bij patiënten met stabiel COPD en matige hypoxemie? Minerva, 16(7), 172-175.
• Website Medisch Contact: Langdurig zuurstof bij matige hypoxemie door COPD niet zinvol.
• Kampelmacher, M.J., Rooyackers, J.M., & Lammers, J.-W.J. (2001). CBO-richtlijn ‘Zuurstofbehandeling thuis’. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 145, 1975-80.