Fentanyl

Fentanyl is een morfineachtige pijnstiller (opiaat). Het heeft een sterke pijnstillende werking. Als zorgverlener verwisselen wij allemaal wel eens een Fentanylpleister/transdermale pleister. Maar waar mogen wij deze eigenlijk weggooien? Veelal belandt deze in de huishoudelijke container, maar mag dit eigenlijk wel? Wij geven in deze blog van Zuster-055 antwoord op deze vraag!

Fentanyl

Fentanyl is een sterke pijnstiller. Het valt onder morfine. Wij noemen dit ook wel een opiaat. Fentanyl wordt altijd voorgeschreven bij hevige pijn die onvoldoende reageert op middelen zoals paracetamol en NSAID’s, Tramadol. Het gaat veelal om pijn na een operatie, pijn bij kanker en sommige vormen van chronische pijn.

Fentanyl

Toedienvormen

Fentanyl is verkrijgbaar in verschillende toedienvormen. Zo zijn er neussprays, zuigtabletten en is er een vorm van een pleister. Wanneer je voor welke vorm kiest is afhankelijk van het probleem. Zo is een fentanylpleister bedoeld om continue pijnstilling af te geven en zuigtabletten en neusspray om een pijnpiek te minderen.

Toedienvormen Fentanyl

Het aanbrengen- en verwijderen van een Fentanylpleister

Een Fentanylpleister is een transdermale pleister. Je mag deze pleister alleen maar op voorschrift van een arts aanbrengen. Er zijn een aantal aandachtspunten waar je rekening mee moet houden bij het aanbrengen van een transdermale pleister:

  • Plak wanneer je de transdermale pleister gaat vervangen de pleister altijd op een andere plek. Wissel dus de plek af. Dit voorkomt huidirritatie en medicatiestapeling.
  • Zorg ervoor dat je haartjes als deze er zijn wegscheert voordat je de pleister plakt.
  • Plak de pleister niet op rode, beschadigde of geïrriteerde huid. Dit kan voor een andere werking zorgen.
  • Gebruik na het verwijderen of aanbrengen van een Fentanylpleister nooit zeep wanneer je handhygiëne toepast. Zeep bevordert de opname van Fentanyl die eventueel op de huid is gekomen.

Het verwisselen, aanbrengen van een transdermale fentanylpleister

Naast dat je het zorgdossier van de zorgvrager goed leest, is het belangrijk altijd het medicijn te controleren. Omdat Fentanyl onder de opioïdenwet valt, moet je dit medicijn dubbel controleren. Controleer op:

  • Naam en geboortedatum van de zorgvrager
  • Vervaldatum en de houdbaarheid
  • Vergelijk het medicijn met de toedienlijst op: naam van het medicijn, manier van toediening, dosering en tijdstip en datum van toediening.

Wanneer je een oude pleister moet verwijderen

  • Trek altijd handschoenen aan. Je werkt met medicijnen en deze mogen niet aan jou blootgesteld worden.
  • Pak de pleister bij de rand vast en trek deze voorzichtig van de huid af.
  • Vouw de pleister dubbel met de plakranden naar elkaar toe.
  • Trek de handschoenen uit en pas handhygiëne toe.

Het aanbrengen van een nieuwe pleister

  • Kijk of je een rotatieschema hebt en als je deze niet hebt zoek dan een geschikte plaats voor de nieuwe pleister.
  • Controleer de huid waar je de pleister gaat plakken, maak het schoon met water en droog de huid goed.
  • Open de verpakking van de fentanylpleister en haal de pleister uit de verpakking.
  • Vouw een klein stukje van de verpakking open, zodat je de pleister op de huid kan plakken.
  • Trek voorzichtig het beschermlaagje eraf en plak de pleister goed op de huid.  Het is niet verplicht om handschoenen te dragen, maar wees voorzichtig dat je niet blootgesteld wordt aan medicijnen.
  • Druk de pleister met je vlakke hand gedurende dertig seconden goed aan.
  • Ruim al je materialen goed op, pas handhygiëne toe en tegen goed af.

LET OP: Teken pas af op de toedienlijst als de pleister daadwerkelijk geplakt is.

Waar moet je nu precies met die oude fentanylpleister heen? 

Zorg altijd voor een veilige afvoer van de gebruikte pleisters. Doe daarom een transdermale pleister altijd in de KCA-bak. KCA staat voor klein chemische afval. Medicijnafval bestaat uit resten medicatie die zorgvragers niet of maar voor een deel hebben gebruikt. Of medicijnen waarvan de houdbaarheidsdatum is verlopen. Medicijnafval is klein chemisch afval (KCA). Het is slecht voor het milieu om medicijnafval in de vuilnisbak te gooien of door het toilet te spoelen.

Voorbeelden van medicijnafval zijn onder andere:

  • Restanten van tabletten en capsules.
  • Restjes smelttablet op een steel (applicator/ ‘lolly’).
  • Gebruikte transdermale pleisters. Vouw een gebruikte pleister altijd onmiddellijk dubbel, met de plakzijde naar binnen.
  • Ampullen, patronen en (pomp)cassettes met een restje medicijn.
  • Gebruikte insulinepennen.
  • Tubes met medicinale crème of zalf.

Doe medicijnafval bij het klein chemisch afval (‘chemobox’) of breng het terug naar de apotheek. Apotheken zijn niet verplicht om medicijnafval aan te nemen. Zij doen dit als service naar hun klanten. Een gemeente is wel verplicht het klein chemisch afval (KCA) van particulieren (en cliënten van de thuiszorg) in te zamelen. Lever het in bij een gemeentedepot, chemokar of kca-depot. Gemeenten hebben geen zorgplicht voor het verzamelen van afval van zorgvragers die in een zorginstelling verblijven. Een intramurale zorginstelling moet medicijnafval als (gevaarlijk) bedrijfsafval laten afvoeren.

Referenties

Reageer

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.